Veerhuis Rotterdam | Van verval naar verhaal

Aan de noordkant van de Maas staat het Veerhuis: een karakteristiek pand met een rijke geschiedenis. Het werd in 1917 gebouwd in opdracht van de Rotterdamse Droogdok Maatschappij (RDM) en speelde jarenlang een centrale rol in het dagelijkse leven van honderden havenarbeiders. Vanaf deze plek reisden zij per veerpont elke dag op en neer tussen het RDM-terrein en thuis.   

      
Archiefbeelden van het Veerhuis (Gemeentearchief 1949).

Het Veerhuis had over de jaren verschillende functies. Een wachtruimte, een handelsloods en in de jaren 50 werd het opgeknipt in 2 woningen. Het gebouw is in verval geraakt door een gebrek aan onderhoud. Onder leiding van Nico de Bont TBI wordt het gebouw met zorg en vakmanschap hersteld. “Iedereen verklaarde ons voor gek dat we daar nog wat voor doen. Maar ja wij zien de potentie” vertelt Syquin van den Berg, projectleider bij Nico de Bont TBI.  

Voordat de definitieve bouwplannen er lagen moest Syquin al aan de slag. “De pannen vlogen letterlijk van het dak bij de storm die in 2021 over het gebouw raasde.” Om het gebouw te redden, moest de restauratie zo snel mogelijk starten.

Oorspronkelijke opbouw   

De buitengevel is in 1917 gebouwd in een houten vakwerkconstructie met drijfsteenvulling. De stenen zijn zeer licht van gewicht en worden niet vaak toegepast in buitengevels. “Alsof je een kind een LEGO-huis laat bouwen, zo eenvoudig is het in elkaar gezet.” vertelt Syquin.

   
Links het gerestaureerde Veerhuis en rechts het vervallen Veerhuis voor de restauratie.

Waarom een monument herontwikkelen met biobased materialen? 

Bij de restauratie van monumenten is het werken met biobased en ecologische materialen duurzaam en historisch verantwoord. Vrijwel alle gebouwen die vóór de Tweede Wereldoorlog zijn gebouwd, waaronder het Veerhuis, zijn oorspronkelijk gemaakt met natuurlijke, dampopen en vochtregulerende materialen zoals kalkmortel, hout en leem. Deze materialen zorgen voor een gezond binnenklimaat en dragen bij aan het behoud van de oorspronkelijke bouwstructuur. 

Een van de schadebeelden die Syquin met zijn team tegenkwam bij het Veerhuis waren beschadiging van de drijfstenen als gevolg van eerdere reparaties en aanpassingen met meer eigentijds materialen (zoals een cement pleister), deze werken averechts in de vochthuishouding van de drijfstenen en hebben de steen als het ware van binnenuit kapot gemaakt.

"We hebben de drijfstenen vulling kunnen reproduceren door de samenstelling van de stenen en gebruikte mortel nauwkeurig te onderzoeken. Daarbij hebben we samengewerkt met Arte Constructo en Groene Bouwmaterialen. De beschadigde en verouderde stenen zijn vermalen tot korrels en met een nieuwe passende kalkmortel opnieuw gebonden tot drijfstenen 2.0", zegt Syquin. Thomas Pijnenborgh en Marc Swolfs van Arte Constructo deden verouderingstesten met de stenen. Wat bleek? De nieuwe stenen zijn sterker dan de oude. De oude drijfstenen worden nu gebruikt met een nieuw kalk bindmiddel.

De stenen zijn gereproduceerd in samenwerking met Steenbakkerij Zilverschoon. Zij bezitten de kennis en beschikken over vakmensen die de stenen kunnen vormen.

Materialen en huidige status 

Het interieur van het Veerhuis vereiste ook veel werk. Binnen is de houten draagconstructie goed zichtbaar, net als de gevelindeling aan de buitenkant. Om het gebouw te isoleren moesten er voorzetwanden worden geplaatst, met daarop een reconstructie van het framework voor het aanzicht.

• Tussen de houten balken op de begane grond is Gutex Multiplex Top gebruikt op de latjes met Gutex Thermoflex.
• In de kap is Gutex Thermoflex toegepast als isolatie, met Pro Clima Intello om de warme zijde van het isolatiemateriaal te beschermen en luchtdicht af te sluiten. De folie is bevestigd met de Tescon Invis tape. 
• Bij de kozijnen en de plafond- en vloeraansluitingen is Isolena kierdichtingsband gebruikt.

Het dak van de loods is voorzien van een groendak. het aanzicht van dit groen dak “versterkt de beleving van de natuurlijke materialen die zijn gebruikt bij de oudbouw” zegt Syquin. 

Opening in het najaar  

Naast restauratie van het bestaande Veerhuis wordt extra ruimte gecreëerd door toevoegen van een additie. Een bijzondere invulling in eigentijdse vorm (6 hoekig) en dito materialen. Om extra ruimte te creëren is er ook een stuk nieuwbouw toegevoegd. Een zeshoekig vorm met hsb-wanden met biobased materialen. 

Na 3 jaar bouwen is het Veerhuis bijna klaar. In het najaar van 2025 openen de deuren van het vernieuwde Veerhuis. Een schrijvershuis waar taal, tekst en verhalen van Rotterdam centraal staan. Een inspirerende omgeving voor schrijvers, dichters, denkers en makers, met ruimte voor residenties, workshops en ontmoetingen.