Beukenhaeghe: vier houten groepswoningen midden in de natuur

In Moergestel werkten bouwer en ontwerper Teun van Knegsel en zijn vader, ontwikkelaar Bart van Knegsel, aan de uitbreiding van hun groepsaccommodatie, volledig in de geest van ecologisch bouwen. Ze realiseerden vier nieuwe biobased groepswoningen. “Dit project is eigenlijk één groot houtverhaal,” zegt Teun. “Bijna alles wat je ziet – en ook wat je niet ziet – is van hout.” Bij het ontwerp en de bouw stonden efficiënte bouwsystemen, ecologisch bouwen en hout centraal.

Alles draait om hout

De woningen staan in een landelijke omgeving met prachtig uitzicht op weiden en bossen. Door de materiaalkeuzes passen de woningen hier goed in. “Qua materiaalgebruik is bijna alles van hout, maar door de verschillende toepassingen en de natuurlijke uitstraling zit er veel leven in”, vertelt Teun. De vier biobased woningen ontwierp Teun samen met architect Renz Pijnenborgh.

Bij de gevelbekleding is gekozen voor gestoomd Fraké hout. De kozijnen zijn van hetzelfde hout gemaakt, waardoor je een heel rustig vooraanzicht creëert. Bovenop zweeft een sedumdak. Binnen is er een aangename leefruimte van hout. Met, als kers op de taart, een prachtig uitzicht. 

Warmte en stilte in huis

Voor de vloer van de woningen koos Teun voor de XL variant van de houten vloeren van Berg & Berg. Dat zijn planken die uit één stuk hout bestaan. “Aan alle kanten klikt het zichzelf vast en het is kaarsrecht. Het is super makkelijk om mee te werken en niet moeilijker dan een laminaatvloer leggen”, legt Teun uit. Bijna alle stukjes van de vloer konden gebruikt worden. Zo gebruikte Teun de Berg & Berg vloer ook voor de deurdorpels en hoefde daarbij alleen de tand en groef afgezaagd te worden. 

Onder de houten vloer is Isolena vilt toegepast als geluidsdemping. Om het contactgeluid te minimaliseren. De schapenwol werd ook toegepast om de wanden trillingsvrij te maken en om de kieren en gaten bij kozijnen mee te vullen. “Isolena is echt het allerfijnste product om mee te werken. Wol in je handen werkt fijn en je kunt er alles mee; afknippen, inproppen en uit elkaar trekken”, vertelt Teun. Het resultaat is een warme, stille leefruimte die een comfortabele en natuurlijke uitstraling heeft. 

Samen bouwen en leren

De bouw van de woningen deed Teun samen met zijn vader en hun bouwploeg. Ook hier begeleidde Renz Pijnenborgh hen. Hij was hun leermeester in ecologisch bouwen en sparringpartner in het toepassen van de juiste bouwsystemen. 

Gedurende het project heeft Teun ook de verschillende eigenschappen van hout goed leren kennen. Sommige planken hebben meer vlammen, knoesten of juist rechte naden. “Daar kan je echt een gaaf palet mee maken”, vertelt Teun. Ondanks dat je één soort materiaal gebruikt kun je alsnog voor een speels en afwisselend effect zorgen door de verschillende nerfstructuren.  

Slimme constructies en gezonde afwerking

De opbouw van de buitenwanden bestaat uit: 

• Gevelbekleding van gestoomd Fraké hout.  
• Spouw voor ventilatie en de afvoer van vocht. 
• Dampdoorlatende Pro Clima Solitex Fronta Quattro folie voor gevelbekleding.
• De eerste isolatielaag van Gutex Multitherm. “Dat is een soort LEGO; heel makkelijk om mee te werken”, zegt Teun. 
• De hoofddraagconstructie, bestaande uit stijlen van 190 bij 44 mm. 
• Tussen de stijlen van de hoofddraagconstructie zit Gutex inblaasisolatie. 
• Inblaasisolatie moet in een gesloten kist worden ingeblazen. Hiervoor heeft Teun gekozen voor een dunne ESB plaat van 12 mm. Van buitenaf kon het niet meer ingeblazen worden en hij wilde geen zichtbare gaten zien bij de binnenafwerking. 
• Over de ESB platen waar de isolatie door was geblazen timmerde Teun een mooie multiplex interieurplaat tegen. Voor Teun was dit een effectieve oplossing. Het was eenvoudiger sjouwen en verwerkbaar voor één persoon. “Zo konden we met vrij lichte materialen toch een heel stevige constructie maken.”

De woningscheidende wanden zijn in verband met de eisen rond brandveiligheid afgewerkt met Fermacell-platen en daaroverheen Auro leemverf. Dit zorgt voor een vochtregulerende en ademende wand. “Afwisseling is niet geforceerd in het ontwerp, maar juist op een functionele manier toegepast. Vorm volgt functie", legt Teun uit. 

Teun, Renz en Michiel Kalkman van Groene Bouwmaterialen gingen de uitdaging aan om een oplossing te vinden voor een dampopen sedumdak. Het sedum ligt nu op een raamwerk van latten, waardoor het zweeft. Hierdoor werd het mogelijk om een open ventilatie van goot tot nok te realiseren waardoor óók het dak dampopen kon worden gebouwd. De nok is afgewerkt met een opgetilde nokpan waardoor een shoorsteeneffect ontstaat. Zo kan het dak zijn spouwlucht goed afvoeren.

Bouwen zonder afval

Het werken met de materialen was prettig. “Met natuurlijke materialen werken is heel fijn. Je hebt veel minder chemische troep in je handen. En de isolatiematerialen zijn echt een stuk prettiger werken dan met glaswol en steenwol. Er is eigenlijk ook nauwelijks afval, behalve het verpakkingsmateriaal.” Reststukken isolatie gebruik je om kieren en gaten op te vullen. Als er toch een stuk hout over was waar Teun niets meer mee kon, dan gaf hij het aan de scouting. 

Ontworpen met oog op de toekomst

Vanuit de ervaring tijdens de corona periode en een focus op duurzame inzetbaarheid, zijn de woningen zo ontworpen dat ze makkelijk aangepast kunnen worden naar individuele woningen. Zo bevatten alle woningen een eigen meterkast en de juiste onderliggende infrastructuur die met een kleine verbouwing is om te zetten. Van de vier woningen wordt er nu één in de basisopbouw gemaakt, met keuken, leefruimte en twee slaapkamers. De andere drie woningen zijn bedoeld als slaapvertrekken voor de accommodatie en hebben vier slaapkamers met eigen sanitair.         

Een plek om samen te zijn

Beukenhaeghe wordt veelal gebruikt voor cursussen, familieweekenden of yoga, muziek en culturele workshops. Er zijn goede basisvoorzieningen en het biedt rust, ruimte en volop natuur. De bestaande groepsaccommodaties bood al ruimte aan zo’n 70 gasten. Met de vier nieuwe woningen wordt dit uitgebreid met 24-32 plekken.  

“We zitten in het buitengebied en hebben heel veel beestjes in de tuin, waar we heel blij mee zijn. Daarnaast voelen we de verantwoordelijkheid om met respect met de wereld om te gaan. Het leuke hier is dat er heel veel mensen over vloer komen, dat geeft ons een voorbeeldfunctie.” Teun en zijn vader gebruiken die kans om mensen te laten zien en ervaren wat er mogelijk is met ecologisch bouwen. 

Het verhaal achter Beukenhaeghe

De vader van Teun begon in 1994 met het opzetten van de eerste groepsaccommodatie in een oud klooster in Biezenmortel. Hiervoor werkte hij samen met Renz Pijnenborgh en een ecologische tuinarchitect. Later verbouwde hij ook het huis waar Teun opgroeide, op een ecologische manier om. En in 2019 nam hij het huidige bedrijf in Moergestel over. Bouwen met zo veel mogelijk natuurlijke materialen was in al deze fases van belang. 

Na de studie architectuur aan de TU Delft kon Teun zijn kennis gebruiken om bij te dragen aan het ontwerpen en (ver)bouwen van de groepsaccommodaties. Teun werkt graag aan het ontwerpen van gebouwen, landschappen, interieurs en stedenbouw. Dit kon hij in het ontwerpen en bouwen aan de groepsaccommodaties goed uiten. Het is een plek voor groepen mensen om samen dingen te ondernemen en de prachtige ligging nodigt uit om veel buiten te zijn. Zo kreeg het ontwerp ook een stedenbouwkundige dimensie, passend bij Teuns brede interesse. 

Wil je met een groep genieten van rust, ruimte en een uniek ecologisch bouwwerk? Ontdek meer op de website van Beukenhaeghe.