Van jeukend steenwol naar kalkhennep: YOMABOUW bouwt groen

“De bouw moet vergroenen, veel van de producten zijn achterhaald en kunnen beter. De innovatie in de bouwmaterialen heeft lang stilgestaan”, vertelt Maarten Wetselaar, een van de oprichters van YOMABOUW. Samen met compagnon en vriend Boudewijn Morrien werkt hij sinds 2020 in de bouw, met een focus op houtbouw, renovaties, overkappingen en schuren. 

Foto's: YOMABOUW en Group A architecten

Bouwen doen ze met veel plezier, maar over traditionele bouwmaterialen waren ze niet tevreden. “Je wilde er gewoon niet mee werken,” vertelt Maarten. “Je dacht al snel: wat voor isolatiematerialen zijn er nog meer? Het is vervelend dat het zo jeukt en niet goed is voor je longen.” Zo begon de zoektocht naar groene alternatieven. 

Ze verdiepten zich in CLT en HSB elementen en probeerden verschillende biobased materialen uit, zoals houtvezelisolatie van Gutex. Dat zorgde voor meer snelheid op locatie en minder jeuk. Die ervaring leidde tot een duidelijke keuze: voortaan bouwen ze uitsluitend met groene materialen.

Verliefd op kalkhennep

“Kalkhennep vond ik zelf het mooiste product. Want het is goed voor de boer, er is weinig water nodig en ook wanneer verbouwd door reguliere boeren worden er weinig pesticiden gebruikt.” Rond de tijd van hun zoektocht naar groene bouwmaterialen, bouwden kennissen van Maarten een van de eerste kalkhennep huizen in Nederland. Het was liefde op het eerste gezicht voor Maarten. “Het gevoel als je daar rondliep en hoe het dampopen systeem aanvoelde, dat vond ik zoveel mooier dan dat je je ramen open moet doen om te ventileren”, vertelt hij.

In Frankrijk kochten Maarten en Boudewijn een kalkhennep spuitmachine. Zonder klus in het vooruitzicht, maar uit bewondering voor het materiaal en de gedachte dat de toepassing makkelijker kan dan het aanstampen. De overstap naar groene materialen en interesse in hennep bracht hen uiteindelijk bij Rens Borgers, van Ecobouw Salland. Maarten: “Hij was de grootste kalkhennep bouwer van Nederland. We hebben hem plat gebeld, omdat wij niet konden werken met onze machine.” Op een gegeven moment is dat contact uitgegroeid tot een samenwerking: Rens op de achtergrond en Maarten en Boudewijn in de uitvoering. 

4800 vierkante meter kalkhennep

“Normaal bouwen we veel voor particulieren. Kleinschalig en artistiek”, zegt Maarten. Hun nieuwe project, de Quooker fabriek in Ridderkerk, is een mooie uitdaging voor de twee vrienden van YOMABOUW.  “Dit is gewoon op grote schaal. Dat is voor ons totaal nieuw en heel leuk.” 

Binnenkort starten ze met hun team aan de bouw van een 1200m2 plintgevel voor de eerste fase van de nieuwe Quooker fabriek. De plintgevel is het onderste deel van de muur van het gebouw. Het ontwerp voor dit project komt van Group A architecten en bestaat uit 4 fases. In elke fase komt een kalkhennep plintgevel van in totaal ongeveer 4800m2. 

Maarten en Boudewijn waren betrokken bij het ontwerpen van het houten skelet waar de hennep in wordt gestort. Met hun ervaring adviseerden zij over praktische zaken en details met betrekking tot de kalkhennep plinten. Na de plaatsing van die HSB-elementen, kunnen Maarten en Boudewijn aan de slag met het bouwen van de kisten. Die vullen ze laag voor laag met kalkhennep, tot 4 meter hoog. Elke gestorte laag van 15-20 cm wordt vervolgens aangestampt. Dat herhaalt zich in elke laag; een arbeidsintensieve klus. Alle lagen zijn uiteindelijk zichtbaar in de plint.

Exie levert de kalkhennep voor dit project. Maarten: “We hebben hele leuke banden met de eigenaar van het bedrijf. Ze mixen de kalkhennep al voor ons en leveren het op locatie. Dat scheelt arbeid en tijd.” Voor de schaal van dit project is dat ideaal. 

Veilig werken

Maarten en Boudewijn hebben minder last van jeuk bij het werken met kalkhennep dan bij traditionele materialen. Maar het blijft een bouwmateriaal. Het produceert stof bij de verwerking. Ondanks dat, is Maarten positief: “Ik werk graag met mooie materialen waar iedereen blij mee is. In tegenstelling tot materiaal dat niet bijdraagt aan een gezond leef- en werkklimaat. Persoonlijke bescherming is natuurlijk altijd belangrijk. We werken met maskers en handschoenen.” En tijdens het mixen is het aan te raden om een bril te dragen.

Hun werk leidt ook tot innovatie in de werkprocessen. Maarten: “Het verwerken van kalkhennep staat echt nog in de kinderschoenen. We doen er hard ons best voor om het makkelijker, minder arbeidsintensief en voordeliger te maken.” Daarom ontwikkelen Maarten en Boudewijn nu een stamper voor een efficiënter proces dat minder inspanning van je lichaam vraagt.

Andere toepassingen

Per project kan de mix van kalkhennep verschillen. Zo werken Maarten en Boudewijn met hun eigen mix van hennep, kalk en een adaptief en sinds kort ook met Exie Canacrete en Canadry. Bij sommige ontwerpen wordt er gevraagd om gekleurde lagen in de wand. Hiervoor is het fijn om zelf een mix te maken met pigmenten van Kreidezeit. Zoals bij de natuurbegraafplaats Slangenburg bijvoorbeeld. De pigmenten van Kreidezeit zijn hier ideaal voor omdat er veel kleuren beschikbaar zijn en ze goed hechten aan de kalkhennep mix. 

Maarten benadrukt de voordelen van werken met kalkhennep: de esthetiek, de natuurlijke oorsprong van de materialen en de dampopen eigenschappen. Hij werd niet voor niets verliefd op het materiaal.